Pays-Bas : Histoire du pays (7)

Karel V neemt de regering op zich van de Nederlanden en breidt zijn invloed aanzienlijk uit. Hij wordt heer van alle zeventien Nederlandse provinciën en voert een centralistisch beleid, waartegen steeds meer weerstand komt.

Charles Quint prend le gouvernement des Pays-Bas et étend considérablement son influence. Il devient seigneur des 17 provinces et mène une politique de centralisation qui suscite de plus en plus d'oppositions.

In 1492 hadden Vlaanderen, Artois, Brabant, Limburg, Namen, Luxemburg, Henegouwen, Holland en Zeeland, Filips de Schone als hun vorst erkend. Gelre(nu Gelderland) en Zutphen kwamen onder het bestuur van Karel van Egmond. Luik, Utrecht, Friesland en Groningen bleven zelfstandig. Karel van Egmond en Filips de Schone bestreden elkaar fanatiek om de heerschappij over de nog vrije provinciën. Karel V, zoon van Filips de Schone, die in 1515 meerderjarig werd, wist al deze gebieden, met uitzondering van Luik, aan zich te binden en er ontstond in de zestiende eeuw een zekere samenhang tussen de Nederlanden. In 1517 verhuisde Karel V naar Spanje om zijn grootvader Ferdinand van Aragon op te volgen. Karel V bleef in Spanje voor de rest van zijn regeerperiode .Hij kwam soms voor korte of langere tijd naar de Nederlanden.Opnieuw werd Margaretha van Oostenrijk landvoogdes van de Nederlanden. In 1519 volgde Karel V ook zijn grootvader Maximiliaan van Oostenrijk op en werd hij tevens keizer van Duitsland. Hij regeerde nu over een immens rijk, waartoe ook de Spaanse veroveringen van de gebieden in de Nieuwe Wereld behoorden

En 1492, la Flandre, l'Artois, le Brabant, le Limbourg, le Namurois, le Luxembourg, le Hainaut, la Hollande et la Zélande avaient reconnu l'autorité de Philippe le Beau. La Gueldre et Zutphen furent placées sous l'autorité de Charles d'Egmond. La Principauté de Liège, l'évêché d'Utrecht, la Frise et Groningue étaient encore autonomes. Charles d'Egmond et Philippe le Beau se sont fanatiquement disputé la souveraineté de ces provinces. Charles Quint, qui atteignit sa majorité à 15 ans, parvint à s'attacher toutes ces provinces, à l'exception de la Principauté de Liège, si bien qu'une certaine cohésion s'instaura au XVIe siècle entre les différentes provinces des Pays-Bas.
En 1517, Charles Quint partit pour l'Espagne pour prendre la succession de son grand-père maternel Ferdinand d'Aragon sur le trône d'Espagne. Il restera en Espagne jusqu'à sa mort, ne faisant plus que des séjours plus ou moins longs aux Pays-Bas. Marguerite d'Autriche fut une nouvelle fois nommée gouvernante des Pays-Bas. En 1519, Charles Quint succéda également à son grand-père paternel, Maximilien d'Autriche, sur le trône du Saint-Empire romain germanique. Il régnait à présent sur un immense empire, s'étendant jusqu'aux conquêtes espagnoles dans le Nouveau Monde.

Karel V voerde een sterke centralisatiepolitiek. Hij legde het ' Groot-Privilege' naast zich neer, dat door zijn grootmoeder was ingesteld en dat de gewesten meer politieke vrijheid gaf. In 1531 werd door Karel V het centrale bestuur hervormd. Na de dood van Margaretha van Oostenrijk werd zijn zuster ,Maria van Hongarije landvoogdes van de Nederlanden. De Grote Raad werd gescheiden in drie afzonderlijke raden: De Raad van Financiën, de Geheime Raad en de Raad van State. Van deze laatste maakten ambtenaren en hoge edelen deel uit. De taak van de Raad van State was om de landvoogdes over alles te adviseren. Ook stelde Karel V in de gewesten stadhouders aan, die in zijn naam regeerden. Maria vergaderde bijna dagelijks met enkele vertrouwelingen, waarop de hogere adel doorgaans niet was uitgenodigd. Dit riep veel weerstand op.

Charles Quint mena une forte politique de centralisation. Il ignora le ' Grand Privilège ' mis en place par sa grand-mère et qui donnait une plus grande liberté politique aux provinces. En 1531, il mit en place une administration centrale. La mort de Marguerite d'Autriche fut l'occasion pour Charles Quint de mettre à sa place sa sœur Marie de Hongrie et de remplacer le Grand Conseil par trois conseils distincts : le Conseil des Finances, le Conseil secret et le Conseil d'État, ce dernier étant composé de fonctionnaires et de nobles. Le Conseil d'État devait conseiller la gouvernante des Pays-Bas dans tous les domaines. Charles Quint mit également à la tête de chaque province un ' stadhouder ', chargé de gouverner en son nom. Marie de Hongrie se réunissait presque quotidiennement avec un certain nombre d'hommes de confiance ; la haute noblesse n'était généralement pas invitée à ces réunions, ce qui donna lieu à une vive opposition de sa part.

Onder de regeerperiode van Karel V ontstonden ook de godsdienstige hervormingen (Reformatie). In 1517 spijkerde de Duitse augustijner monnik Maarten Luther zijn 95 stellingen aan de kerkdeur van Wittenberg, waarmee hij uiting gaf aan de onvrede die er heerste over het functioneren van de Katholieke Kerk. Zijn protest was vooral gericht tegen de winstgevende aflaathandel, waarmee men kwijtschelding van straf voor bedreven zonden kon afkopen. Karel V bestreed de reformisten te vuur en te zwaard. De aanhangers wachtte doorgaans de brandstapel. Vooral in de Nederlanden vielen de denkbeelden van Luther in vruchtbare bodem. Doordat een derde van de bevolking kon lezen en schrijven, werden de geschriften van de hervormers in de Nederlanden vlug verspreid. Er ontstonden diverse stromingen. De radicale leer van de Fransman Johannes Calvijn (1509-1564) won snel aan invloed. De eredienst van de Calvinisten was uiterst sober. De beelden die de rooms-katholieke kerken sierden werden gezien als afgodsbeelden. Een andere belangrijke Europese stroming uit die tijd was het Humanisme. De beroemdste vertegenwoordiger hiervan was de in Rotterdam geboren Desiderius Erasmus (1469-1536). Eén van zijn bekendste werken is 'De Lof der Zotheid'; een satire op de wantoestanden in de kerk en de samenleving. Hij probeerde humanisme, waarbij grote waarde wordt gehecht aan de vrije en zelfstandige persoonlijkheid, te verenigen met het christendom.

C'est sous le règne de Charles Quint que se développa la Réforme. En 1517, un moine allemand, Martin Luther, afficha sur les portes du château de Wittenberg ses ' 95 thèses ' où il dénonçait le principe de la vente des indulgences qui permettait aux fidèles de racheter leurs péchés, manifestant ainsi son mécontentement quant au fonctionnement de l'Église. Charles Quint combattit implacablement la Réforme, dont les partisans étaient promis au bûcher. Les idées de Luther trouvèrent un terrain particulièrement favorable aux Pays-Bas. Comme un tiers de la population savait lire, les écrits des réformateurs se propagèrent rapidement. Divers courants apparurent. La doctrine radicale du Français Jean Calvin (1509-1564) fit rapidement de nombreux adeptes : les offices des calvinistes étaient extrêmement sobres, les statues qui ornaient les églises catholiques étant considérées comme des idoles. Parallèlement à la Réforme se développa l'humanisme, dont le principal représentant aux Pays-Bas est Érasme (1469-1536), né à Rotterdam, qui fustigea sur le ton de la satire, dans son Éloge de la Folie, les abus de l'Église et de la société. Très attaché à la liberté et à l'indépendance de l'homme, Érasme essaya de concilier humanisme et christianisme.

In 1555 tekende Karel V de vrede van Augsburg .Hierdoor verkregen de Duitse vorsten het recht zelf te beslissen over de godsdienst van hun onderdanen. Voor de Nederlanden betekende dit dat het katholiek moest blijven. Karel V nam in dat jaar, diep teleurgesteld, afstand van zijn troon, omdat hij er niet in was geslaagd de eenheid van het christendom in zijn rijk te behouden. Hij werd door zijn broer Ferdinand opgevolgd als keizer van het Duitse Rijk. Zijn enige zoon Filips II werd koning van Spanje en van de zeventien Nederlandse provinciën.

En 1555, Charles Quint fut contraint de signer la Paix d'Augsbourg, qui donnait aux princes allemands le droit de décider de la religion de leurs sujets. La seule religion autorisée aux Pays-Bas devenait ainsi le catholicisme. N'étant pas parvenu à préserver l'unité religieuse au sein de son empire, Charles Quint, profondément déçu, abdiqua en 1555. Son frère Ferdinand lui succéda sur le trône du Saint empire, son fils Philippe II devint roi d'Espagne et des dix-sept provinces des Pays-Bas.